Autonome Waffensysteme und menschliche Kontrolle

Titel: Autonome Waffensysteme und menschliche Kontrolle : Konsens über das Konzept, Unklarheit über die Operationalisierung / Anja Dahlmann/Elisabeth Hoffberger-Pippan/Lydia Wachs ; Stiftung Wissenschaft und Politik, Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit
Verfasser: ; ;
Körperschaft:
Veröffentlicht: Berlin : SWP, [April 2021]
Umfang: 1 Online-Ressource (8 Seiten) : 2 Illustrationen
Format: E-Book
Sprache: Deutsch
Schriftenreihe/
mehrbändiges Werk:
SWP-aktuell ; 2021, Nr. 31 (April 2021)
Schlagworte:
Kein Bild verfügbar
X
alg: 51389329
001A    $06000:08-12-23 
001B    $01999:10-12-23 $t01:32:54.000 
001D    $06000:08-12-23 
001U    $0utf8 
001X    $00 
002@    $0Oax 
002C    $aText $btxt $2rdacontent 
002D    $aComputermedien $bc $2rdamedia 
002E    $aOnline-Ressource $bcr $2rdacarrier 
003@    $0513893296 
004P    $010.18449/2021A31 
004U    $0urn:nbn:de:101:1-2023112314361488620679 
006C    $01274025414 $aOCoLC 
006G    $01310935629 
006U    $023,O12 $f20231123 
007A    $01754728561 $aKXP 
009Q    $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $xR 
009Q    $uhttps://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:101:1-2023112314361488620679 $xR 
009Q    $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $xR 
009Q    $qapplication/pdf $S0 $3Volltext $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $xH 
010@    $ager 
010E    $erda 
011@    $a2021 $n[April 2021] 
021A    $aAutonome Waffensysteme und menschliche Kontrolle $dKonsens über das Konzept, Unklarheit über die Operationalisierung $hAnja Dahlmann/Elisabeth Hoffberger-Pippan/Lydia Wachs ; Stiftung Wissenschaft und Politik, Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit 
028A    $BVerfasser $4aut $71047216116 $8Dahlmann, Anja [Tp3] $9336117086 
028C    $BVerfasser $#Pippan, Elisabeth Hoffberger- $4aut $71221372661 $8Hoffberger-Pippan, Elisabeth [Tp1] $9471981656 
028C    $BVerfasser $#Wachs, Lydia Theresa $4aut $71231374616 $8Wachs, Lydia [Tp3] $9478129572 
029F    $BHerausgebendes Organ $#Фонд Науки и Политики $#SWP $#Stiftung Wissenschaft und Politik (SWP) Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit $#Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit $#Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit der Stiftung Wissenschaft und Politik (SWP) $#German Institute for International and Security Affairs $#Stiftung Wissenschaft und Politik - Forschungsinstitut für Internationale Politik und Sicherheit $#Forschungsinstitut für Internationale Politik und Sicherheit $#German Research Institute for International Affairs $4isb $72023076-X $8Stiftung Wissenschaft und Politik [Tb1] $9042767121 
033A    $pBerlin $nSWP 
034D    $a1 Online-Ressource (8 Seiten) 
034M    $a2 Illustrationen 
036E    $aSWP-aktuell $l2021, Nr. 31 (April 2021) 
037A    $aGesehen am 14.04.2021 
044K    $qDNB $RWaffe $#Weapons systems $#Systèmes d'armes $#Strategisches Waffensystem $#Taktisches Waffensystem $#Überlebensfähigkeit von Waffensystemen $#Unmenschliche Waffen $#Waffe/Waffensystem $#Waffensysteme $emaschinell gebildet $74117573-6 $8Waffensystem [Ts1] $9085363146 $k0,15865 
044K    $qDNB $RÜberwachung $#Kontrolle $#Kontrolle $#Kontrolle/Überwachung $#Kontrollverfahren $emaschinell gebildet $74032312-2 $8Kontrolle [Ts1] $9085086096 $k0,07851 
044K    $qDNB $RKommunikation $RDialogsystem $RAffective Computing $#Human-computer interaction $#Interaction homme-ordinateur $#Interazione uomo-elaboratore $#Interacción hombre-ordenador $#Mensch Maschine Kommunikation $#Mensch-Computer-Kommunikation $#Mensch-Computer-Interaktion $#Mensch-Maschine-Interaktion $#Mensch-Maschine-Dialog $#Human computer interaction $#HCI Kommunikation $#MCI Kommunikation $emaschinell gebildet $74125909-9 $8Mensch-Maschine-Kommunikation [Ts1] $9085426350 $k0,07349 
044K    $qDNB $RPolitik $RAußenpolitik $RStrategische Stabilität $#National security $#Sécurité nationale $#Defensa nacional $#Internationale Sicherheit $#Sicherheitspolitik $#Verteidigungs- und Sicherheitspolitik $#Nationale Sicherheit $#Regionale Sicherheitspolitik von Staaten $#Bestimmungsfaktoren der Verteidigungs- und Sicherheitspolitik $#Sicherheitspolitische Interessen außerhalb von Bündnisterritorien $#Verteidigungspolitik Sicherheitspolitik $#Äußere Sicherheit Sicherheitspolitik $#Nationale Sicherheit Sicherheitspolitik $emaschinell gebildet $74116489-1 $8Sicherheitspolitik [Ts1] $9085355682 $k0,05601 
044K    $qDNB $RWaffentechnik $#Military engineering $#Génie militaire $#Ingegneria militare $#Ingeniería militar $#Wehrtechnik $#Wehrtechnik $#Rüstungstechnik $#Rüstungstechnologie $#Waffentechnologie Militär $#Kriegstechnik $74074823-6 $8Militärtechnik [Ts1] $908521082X 
044K    $qDNB $RWaffenkunde $#Weapons $#Armes $#Waffe $#Waffe $#Nichtkonventionelle Waffe $#Rohrwaffen $#Streuwaffen $#Waffe/Waffensystem $74064228-8 $8Waffe [Ts1] $9085180033 
044K    $qDNB $RSystem $74143713-5 $8Autonomes System [Ts1] $9085564990 
044K    $qDNB $RDeutsches Sprachgebiet $RDeutschland $RDeutschland $#Deutsche Länder $#Germany Deutschland $#Heiliges Römisches Reich $#Rheinbund $#Deutscher Bund $#Norddeutscher Bund $#Deutsches Reich $#Deutschland Gebiet unter Alliierter Besatzung $#Deutschland Bundesrepublik, 1990- $#BRD 1990- $#Federal Republic of Germany Deutschland $#Republic of Germany Deutschland $#Allemagne Deutschland $#Ǧumhūrīyat Almāniyā al-Ittiḥādīya $#Bundesrepublik Deutschland 1990- $#BRD $#Niemcy $#République Fédérale d'Allemagne Deutschland $#Repubblica Federale di Germania Deutschland $#Germanija $#Federativnaja Respublika Germanija $#FRG $#Deyizhi-Lianbang-Gongheguo $emaschinell gebildet $74011882-4 $8Deutschland [Tg1] $9085025550 $k0,15766 
045E    $c320 
046X    $aArchivierung/Langzeitarchivierung gewährleistet $5DE-101 
047I    $aZusammenfassung: Menschliche Kontrolle ist das zentrale Element, das ferngesteuerte, unbemannte Waffensysteme von sogenannten letalen autonomen Waffensystemen (LAWS) unter­scheidet. Während ein recht breiter Konsens besteht, dass der Mensch auch weiterhin eine maßgebliche Rolle bei der Entscheidung über eine Tötung mit militärischen Mitteln haben muss, gibt es nach wie vor Unklarheit darüber, wie dieses Prinzip der menschlichen Kontrolle konkret ausgestaltet, sprich operationalisiert werden kann. Dies ist ein Grund, warum die internationalen Verhandlungen über LAWS stocken. Die ausbleibende Verständigung über ein Regelwerk hat Folgen für internationale Rüstungsprojekte wie das Future Combat Air System (FCAS), für die Vergabe von Gel­dern aus dem Europäischen Verteidigungsfonds (EDF) und für die Zusammenarbeit in der Nato. Deutschland kann die Operationalisierung des Grundsatzes der mensch­lichen Kontrolle sowohl national als auch international stärker vorantreiben 

lok: 51389329 3

exp: 51389329 3 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.064 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267378 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 5

exp: 51389329 5 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.068 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267386 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 8

exp: 51389329 8 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.070 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267394 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 10

exp: 51389329 10 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.073 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267408 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 11

exp: 51389329 11 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.076 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267416 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 20

exp: 51389329 20 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.078 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267424 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 21

exp: 51389329 21 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.081 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267432 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 23

exp: 51389329 23 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.084 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267440 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 24

exp: 51389329 24 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.088 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267459 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 25

exp: 51389329 25 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.091 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267467 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 36

exp: 51389329 36 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.093 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267475 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 49

exp: 51389329 49 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.096 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267483 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 54

exp: 51389329 54 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.101 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267505 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 108

exp: 51389329 108 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.106 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267521 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 204

exp: 51389329 204 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.109 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $0125126753X 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH 

lok: 51389329 205

exp: 51389329 205 1 #EPN
201B/01 $010-12-23 $t01:32:54.112 
201C/01 $010-12-23 
201U/01 $0utf8 
203@/01 $01251267548 
208@/01 $a10-12-23 $bl 
209S/01 $S0 $uhttps://doi.org/10.18449/2021A31 $XR 
209S/01 $S0 $uhttps://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf $XH
LEADER 00000cam a22000002c 4500
001 513893296
003 DE-603
005 20231210013254.0
007 cr||||||||||||
008 231208s2021 xx |||| o| u00||u|ger
015 |a 23,O12  |2 dnb 
016 7 |2 DE-101  |a 1310935629 
024 7 |a 10.18449/2021A31  |2 doi 
024 7 |a urn:nbn:de:101:1-2023112314361488620679  |2 urn 
035 |a (DE-599)KXP1754728561 
040 |a DE-603  |b ger  |c DE-603  |d DE-603  |e rda 
041 |a ger 
084 |a 320  |q DE-101  |2 sdnb 
100 1 |a Dahlmann, Anja  |e Verfasser  |4 aut  |0 (DE-603)336117086  |0 (DE-588)1047216116  |2 gnd 
245 0 0 |a Autonome Waffensysteme und menschliche Kontrolle  |b Konsens über das Konzept, Unklarheit über die Operationalisierung  |c Anja Dahlmann/Elisabeth Hoffberger-Pippan/Lydia Wachs ; Stiftung Wissenschaft und Politik, Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit 
264 1 |a Berlin  |b SWP  |c [April 2021] 
300 |a 1 Online-Ressource (8 Seiten)  |b 2 Illustrationen 
336 |a Text  |b txt  |2 rdacontent 
337 |a Computermedien  |b c  |2 rdamedia 
338 |a Online-Ressource  |b cr  |2 rdacarrier 
490 0 |a SWP-aktuell  |v 2021, Nr. 31 (April 2021) 
500 |a Gesehen am 14.04.2021 
520 |a Zusammenfassung: Menschliche Kontrolle ist das zentrale Element, das ferngesteuerte, unbemannte Waffensysteme von sogenannten letalen autonomen Waffensystemen (LAWS) unter­scheidet. Während ein recht breiter Konsens besteht, dass der Mensch auch weiterhin eine maßgebliche Rolle bei der Entscheidung über eine Tötung mit militärischen Mitteln haben muss, gibt es nach wie vor Unklarheit darüber, wie dieses Prinzip der menschlichen Kontrolle konkret ausgestaltet, sprich operationalisiert werden kann. Dies ist ein Grund, warum die internationalen Verhandlungen über LAWS stocken. Die ausbleibende Verständigung über ein Regelwerk hat Folgen für internationale Rüstungsprojekte wie das Future Combat Air System (FCAS), für die Vergabe von Gel­dern aus dem Europäischen Verteidigungsfonds (EDF) und für die Zusammenarbeit in der Nato. Deutschland kann die Operationalisierung des Grundsatzes der mensch­lichen Kontrolle sowohl national als auch international stärker vorantreiben 
650 7 |8 1\p  |a Waffensystem  |0 (DE-588)4117573-6  |0 (DE-603)085363146  |2 gnd 
650 7 |8 2\p  |a Kontrolle  |0 (DE-588)4032312-2  |0 (DE-603)085086096  |2 gnd 
650 7 |8 3\p  |a Mensch-Maschine-Kommunikation  |0 (DE-588)4125909-9  |0 (DE-603)085426350  |2 gnd 
650 7 |8 4\p  |a Sicherheitspolitik  |0 (DE-588)4116489-1  |0 (DE-603)085355682  |2 gnd 
650 7 |a Militärtechnik  |0 (DE-588)4074823-6  |0 (DE-603)08521082X  |2 gnd 
650 7 |a Waffe  |0 (DE-588)4064228-8  |0 (DE-603)085180033  |2 gnd 
650 7 |a Autonomes System  |0 (DE-588)4143713-5  |0 (DE-603)085564990  |2 gnd 
651 7 |8 5\p  |a Deutschland  |0 (DE-588)4011882-4  |0 (DE-603)085025550  |2 gnd 
700 1 |a Hoffberger-Pippan, Elisabeth  |e Verfasser  |4 aut  |0 (DE-603)471981656  |0 (DE-588)1221372661  |2 gnd 
700 1 |a Wachs, Lydia  |e Verfasser  |4 aut  |0 (DE-603)478129572  |0 (DE-588)1231374616  |2 gnd 
710 2 |a Stiftung Wissenschaft und Politik  |e Herausgebendes Organ  |4 isb  |0 (DE-603)042767121  |0 (DE-588)2023076-X  |2 gnd 
856 |u https://doi.org/10.18449/2021A31  |x Resolving-System 
856 |u https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:101:1-2023112314361488620679  |x Resolving-System 
856 |u https://doi.org/10.18449/2021A31  |x Resolving-System  |z kostenfrei 
856 |q application/pdf  |u https://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/aktuell/2021A31_AutonomeWaffensysteme.pdf  |x Verlag  |z kostenfrei  |3 Volltext 
883 0 |8 1\p  |a maschinell gebildet  |c 0,15865  |q DE-101 
883 0 |8 2\p  |a maschinell gebildet  |c 0,07851  |q DE-101 
883 0 |8 3\p  |a maschinell gebildet  |c 0,07349  |q DE-101 
883 0 |8 4\p  |a maschinell gebildet  |c 0,05601  |q DE-101 
883 0 |8 5\p  |a maschinell gebildet  |c 0,15766  |q DE-101 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267378  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267386  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267394  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267408  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267416  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267424  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267432  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267440  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267459  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267467  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267475  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267483  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267505  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267521  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)125126753X  |b DE-603  |c HES  |d d 
924 1 |9 603  |a (DE-603)1251267548  |b DE-603  |c HES  |d d